top of page

Veri Gizliliğinde Karşılaşabileceğiniz Riskler

GDPR uyumsuzluğu, girişiminizi hukuki riskler ve büyük cezalarla karşı karşıya bırakabilir.

Güven Kaybı

Güven Kaybı: Kullanıcıların %81’i, kişisel verilerinin nasıl işlendiğini bilmiyorsa, markaya olan güvenini kaybediyor.

Yaptırımlar

20 milyon Euro'ya  veya yıllık küresel gelirinizin %4'üne kadar idari para cezası

Veri Transferi Riskleri

AB dışındaki sunucularda veri saklamak, GDPR kurallarına aykırı olabilir ve yasal yaptırımlara yol açabilir.

Veri İhlalleri

Veri ihlali durumunda, GDPR’ye göre 72 saat içinde yetkili makamlara bildirim yapılmazsa ağır cezalar uygulanabilir.

Güven Kaybı: Kullanıcıların Kişisel Veri Gizliliğine Bakışı

Güven Kaybı: Kullanıcıların %81’i, kişisel verilerinin nasıl işlendiğini bilmiyorsa, markaya olan güvenini kaybediyor.

Avrupa'ya açılmayı hedefleyen yazılım firmaları için kullanıcı güvenini kazanmak, pazar başarısı açısından kritik önem taşıyor. Özellikle kişisel veri gizliliği alanında yaşanan sorunlar, doğrudan müşteri güvenini etkiliyor. Yapılan araştırmalara göre kullanıcıların %81'i, kişisel verilerinin nasıl kullanıldığını bilmediklerinde markalara duydukları güveni kaybediyor (ICO, 2019).

Kullanıcı Güvenini Etkileyen Temel Faktörler

Birleşik Krallık'ın Bilgi Komisyonu Ofisi (ICO) tarafından gerçekleştirilen anket, kullanıcıların kişisel verileri konusunda şeffaf olmayan şirketlere karşı önemli ölçüde güven kaybı yaşadığını ortaya koymaktadır. Kullanıcıların %75'i, verilerinin nasıl işlendiğine dair açık ve net bilgilendirme beklemektedir (ICO, 2019). Avrupa Birliği'nin Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR), bu şeffaflığı zorunlu kılmakta ve kullanıcı güvenini korumaya yönelik standartlar belirlemektedir.

Şeffaflık ve Yazılım Firmaları

Yazılım firmaları, GDPR gereği kullanıcılarına verilerinin nasıl toplandığını, işlendiğini ve hangi üçüncü taraflarla paylaşıldığını net biçimde açıklamak zorundadır. Bu bilgilerin kullanıcıların kolayca erişebileceği ve anlayabileceği biçimde sunulması gerekmektedir (GDPR, Madde 12). Bu tür şeffaf uygulamalar, kullanıcıların markaya duyduğu güveni güçlendirir ve uzun vadede müşteri sadakatini artırır.

Ayrıca, yazılım firmalarının sıkça karşılaştığı veri sorumlusu, veri işleyen veya alt veri işleyen rollerinin bir veya birkaçını aynı anda üstlenmeleri durumunda, her bir role ilişkin GDPR gerekliliklerine ayrı ayrı ve titizlikle uyum göstermeleri zorunludur. Bu uyumluluk, veri ihlallerini ve güven kaybını önlemek açısından kritik önem taşır.

Şeffaflığın Sağlanması İçin Öneriler

  • Gizlilik politikalarınızı açık, sade ve erişilebilir kılın.

  • Kullanıcı verilerinin işlenme amaçlarını ve süreçlerini net şekilde belirtin.

  • Kullanıcı rızasını doğru yöntemlerle alın ve gerektiğinde yenileyin.

  • Kullanıcı verilerinin korunmasına yönelik aldığınız teknik önlemleri paylaşın.

Sonuç

Kişisel verilerinin nasıl işlendiğini bilmeyen kullanıcılar, markaya olan güvenlerini kaybeder ve bu durum yazılım firmaları için ciddi müşteri kayıplarına neden olabilir. Bu riski azaltmak ve Avrupa pazarında başarılı olmak isteyen firmaların GDPR'nin gerekliliklerine tam uyum sağlaması ve şeffaflık politikalarını güçlendirmesi büyük önem taşımaktadır.

Kaynaklar:

  • Information Commissioner's Office (ICO), Annual Track 2019: ico.org.uk

  • EU GDPR, Article 12: Transparent information, communication and modalities for the exercise of the rights of the data subject: gdpr.eu

Veri Transfer Riskleri: Yazılım Firmaları için GDPR ve AI Act Uyumlu Yaklaşım

AB dışındaki sunucularda veri saklamak, GDPR kurallarına aykırı olabilir ve yasal yaptırımlara yol açabilir.

​

Yazılım firmalarının küresel pazara açılması artık neredeyse bir gereklilik hâline geldi. Farklı bölgelere hizmet sunarken verilerin uluslararası ölçekte transfer edilmesi kaçınılmaz oluyor. Bu durum, veri gizliliğini ve hukuki uyumluluk süreçlerini oldukça karmaşıklaştırıyor. Özellikle Avrupa Birliği’ne açılmak isteyen şirketler için GDPR (Genel Veri Koruma Tüzüğü) ve yakında yürürlüğe girmesi beklenen AI Act gibi düzenlemelere uyum, stratejik öneme sahip.

Uluslararası Veri Transferinin Temelleri

Globalleşen dünyada, müşteri verilerinin farklı veri merkezleri arasında dolaşımı son derece yaygınlaştı. Yazılım firmaları, API entegrasyonları, bulut servisleri veya üçüncü taraf sağlayıcılar aracılığıyla neredeyse her gün veri alışverişinde bulunuyor. Bu süreçte AB dışına gerçekleşen veri aktarımları, yüksek uyumluluk ve güvenlik standartları gerektiriyor. Yanlış yapılandırılmış veri transferleri, şirketin hem itibarını zedeler hem de ciddi yasal yaptırımlarla karşı karşıya bırakır.

Veri Transferlerinde Öne Çıkan Riskler

En belirgin risklerden biri, yasal uyumsuzluk. Avrupa Birliği dışında veri saklayıp işleyen firmaların, Standard Contractual Clauses (SCC) veya Binding Corporate Rules (BCR) gibi araçlarla veri aktarımını güvence altına alması gerekiyor. Aksi hâlde GDPR ihlaline yol açabilirler. Bir diğer önemli risk, veri ihlalleri ve siber saldırılardır. Şifrelenmemiş veya zayıf güvenlik protokolleriyle aktarılan veriler, hackerlar için kolay bir hedef hâline gelir. AB düzenlemelerine göre veri ihlali yaşayan şirketler, 72 saat içinde yetkili makamlara bildirim yapmak zorunda. Son olarak, farklı ülke düzenlemeleri de önemli bir zorluk yaratabilir. AB standartlarına kıyasla düşük veri koruma seviyesine sahip bölgelerle çalışan firmalar, ek sözleşmesel ve teknik önlemler almak durumunda kalabilir.

Yazılım Firmaları Nasıl Önlem Alabilir?

İlk adım, kapsamlı bir veri envanteri oluşturmaktır. Böylece hangi verilerin nereye aktarıldığı, kimin sorumluluğunda olduğu netleşir. Ardından SCC veya BCR gibi AB onaylı mekanizmaları uygulayarak, yasal uyumluluğun temelleri atılabilir. Güvenlik tarafında, şifreleme (encryption) ve sanal özel ağlar (VPN) kullanılmalı; ayrıca düzenli siber güvenlik testleriyle altyapının güçlü olup olmadığı kontrol edilmelidir. Dahili olarak ise ekiplerin, GDPR ve AI Act kapsamındaki zorunluluklar hakkında eğitilmesi gerekir. Özellikle veri işleyen, veri sorumlusu ve alt veri işleyen rollerini bir arada yürüten firmalarda, personelin rol bilinci şarttır.

AI Act Bağlamında Veri Transferleri

AI Act, yapay zekâ uygulamalarında ek şeffaflık ve risk yönetimi hükümleri getirecek. Örneğin, yüksek riskli yapay zekâ projelerinde kullanılan veri setlerinin nasıl etiketlendiği, saklandığı ve paylaşıldığı sıkı denetim altında olacak. Bu da veri transferlerinde çifte uyumluluğu gerektiriyor: Hem GDPR hem de AI Act’e göre hareket etmek. Bu süreçte, geliştirilen modellerin verileri hangi ülkelerde işlediğini ve verinin kimlerle paylaşıldığını şeffaf şekilde sunmak önem taşıyor.

Karşılaşılan Yaygın Hatalar

Bazı firmalar, alt veri işleyenlerle veri aktarım sözleşmesi (Data Processing Agreement – DPA) düzenlemeksizin iş yapıyor. Bu durumda yasal uyumsuzluk ve potansiyel veri ihlali riski artıyor. Diğer bir hata, kullanıcıların veri aktarım sürecinden tamamen habersiz bırakılması. Şeffaflık eksikliği, markaya duyulan güvenin hızla düşmesine yol açıyor. Son olarak, zayıf güvenlik önlemleri ve güncel olmayan protokoller, siber saldırılara davetiye çıkarıyor.

Sonuç

Veri transfer riskleri, yazılım firmalarının uluslararası arenada büyümesinin önündeki en önemli engellerden biridir. Yasal gerekliliklerin yanı sıra, kullanıcı güveni ve marka itibarı için de uluslararası veri transferlerinde yüksek standartlar uygulamak şarttır. GDPR ve AI Act gibi düzenlemelere uygun şekilde hareket eden şirketler, hem ağır yaptırımlardan kaçınır hem de güvenilir bir itibar oluşturur.

GDPR Yaptırımları: Ülkelere Göre Değişen Riskler ve Yazılım Firmalarına Etkisi

20 milyon Euro'ya  veya yıllık küresel gelirinizin %4'üne kadar idari para cezası

Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR), Avrupa Birliği içinde faaliyet gösteren veya AB vatandaşlarının verilerini işleyen tüm şirketler için geçerli olan geniş kapsamlı bir düzenlemedir. Pek çok kişi GDPR’yi tek ve homojen bir yapı olarak düşünse de, AB üyesi her ülkenin ayrı bir veri koruma yasası ve veri koruma otoritesi vardır. Bu da yaptırımların ülkeye göre farklılık gösterebileceği anlamına gelir. Özellikle yazılım firmaları, hizmet sundukları her bir ülkenin lokal mevzuatını dikkate almak zorundadır.

AB Üyelerinde Farklı Uygulamalar

Her ne kadar GDPR üst düzeyde çerçeveyi belirlese de, Fransa, Almanya, Hollanda gibi ülkelerin kendilerine özgü ek düzenlemeleri bulunur. Örneğin, bir ülke cezai yaptırımlarda daha yüksek oranlar uygulayabilir ya da belirli veri türlerinin işlenmesi için ek izinler talep edebilir. Ayrıca, her ülkenin veri koruma otoritesi (örneğin Fransa’da CNIL, Almanya’da çeşitli eyalet veri koruma otoriteleri) soruşturma süreçlerini ve yaptırım miktarlarını kendisi belirler.

Ülkeye Özgü Yaptırımlar

  • Fransa (CNIL): Veriye dayalı büyük platformlara yüksek miktarda para cezaları kesmesiyle bilinir.

  • Almanya (BfDI ve Eyalet Otoriteleri): Her eyaletin kendi veri koruma kurumu olduğu için cezalar ve prosedürler arasında farklılık olabilir.

  • Hollanda (AP): Özellikle açık rıza ve çerez politikalarında katı uygulamalar yapar.

Bu farklılıklar, aynı GDPR ihlalinin farklı ülkelerde farklı yaptırımlar doğurmasına neden olabilir. Bir yazılım firması, kullanıcıları çeşitli AB ülkelerine yayılmışsa, uyum sürecini tek bir noktada bırakmamalı; her ülkenin mevzuatınıdikkate almalıdır.

Yazılım Firmalarının Sorumluluğu

Yazılım firmaları, genellikle birden fazla AB ülkesinde faaliyet göstermek veya bu ülkelere uzaktan hizmet sunmak isteyebilir. Bu durumda:

  1. Lokal Mevzuat ve Otoritelerin Takibi
    Her ülkenin veri koruma otoritesinin (DPA) yönergelerini düzenli olarak kontrol etmek gerekir. Cezaların veya denetim sıklığının ülkeye göre değiştiğini unutmamalısınız.

  2. Dil ve Bildirim Zorlukları
    Kullanıcı sözleşmeleri, gizlilik politikaları ve çerez beyanlarının ülkenin resmi dilinde düzenlenmesi gerekebilir. Her dilde yasal metin hazırlamak ve güncel tutmak ek maliyet ve zaman gerektirir.

  3. Dağıtık Altyapı ve Veri İşleme Rolleri
    Yazılım firmaları hem veri sorumlusu hem de veri işleyen veya alt veri işleyen rollerini üstlenebilir. Hangi ülkede hangi rolü üstlendiğinizi netleştirmek, potansiyel yaptırımları önlemede kritik önemdedir. Farklı veri merkezlerinde faaliyet gösteren firmalar, veri transferi ve saklama süreçlerinde her ülkenin özel kurallarını gözetmek zorundadır.

Potansiyel Cezalar

GDPR kapsamındaki azami ceza, ihlalin niteliğine göre yıllık cironun %2’si ya da %4’ü (üst sınır 20 milyon Euro veya 40 milyon Euro) olabilir. Bununla birlikte, her ülkenin kendi yaptırım politikası kapsamında bu rakamlar değişiklik gösterebilir; yani bazı ülkelerde, aynı ihlal için daha yüksek veya daha düşük cezalarla karşılaşmak mümkündür. Ayrıca, itibar kaybı ve kullanıcı güveninin azalması gibi dolaylı maliyetler de önemli bir risk unsurudur.

Yasal Uyum İçin Öneriler

  1. Çoklu Ülke Stratejisi
    Hizmet verdiğiniz veya vermeyi planladığınız her ülkede geçerli olan veri koruma yasalarını araştırın; gerektiğinde yerel uzmanlarla çalışın.

  2. Veri İşleme Haritası
    Hangi verilerin, hangi ülkede, hangi veri işleme rolüyle işlendiğini gösteren bir harita oluşturun. Böylece denetimler sırasında hızlı ve doğru bilgi sunabilirsiniz.

  3. Düzenli İç ve Dış Denetimler
    Hem şirket içi gizlilik denetimlerini hem de bağımsız kuruluşlardan alınacak dış denetimleri planlamak, olası uyumsuzlukları erken aşamada tespit etmenizi sağlar.

  4. Ekip Eğitimi ve Farkındalık
    Tüm departmanların, özellikle teknik ve hukuki ekiplerin, GDPR ve yerel yasal gereklilikler konusunda düzenli eğitilmesi şarttır.

Veri İhlali ve 72 Saat İçinde Bildirim Zorunluluğu

Veri ihlali durumunda, GDPR’ye göre 72 saat içinde yetkili makamlara bildirim yapılmazsa ağır cezalar uygulanabilir.

Yazılım firmaları, dijital teknolojilerin merkezinde konumlandıkları için siber güvenlik tehdidiyle en sık karşılaşan şirketler arasında yer alır. Sunucu altyapıları, API bağlantıları ve bulut servisleri üzerinden aktarılan veriler, potansiyel olarak ihlallere açık bir yapı oluşturur. Bu nedenle veri ihlali (data breach) riski oldukça yüksektir. Hızlı tespit ve doğru yönetim, hem yasal uyumluluk açısından hem de marka itibarı bakımından kritik önem taşır.

Veri İhlalinin Zamanında Tespiti ve Kayıt Tutma

Herhangi bir veri ihlalinde, öncelikli amaç zararı mümkün olduğunca çabuk belirleyip kontrol altına almaktır. Eğer bir firmada gerçek zamanlı izleme sistemleri ve düzenli kayıt tutma (log management) mekanizmaları varsa, siber saldırı veya beklenmedik bir ihlal olayı kısa sürede fark edilebilir. Bu sayede, olayın hangi verileri ve kaç kişiyi etkilediği hızlıca tespit edilir. İhlali doğru analiz edebilmek için:

  • Uygulama ve sunucu log’larının sürekli izlenmesi

  • Otomatik uyarı ve alarm sistemlerinin aktif hâle getirilmesi

  • Detaylı adli bilişim (digital forensics) yöntemlerinin kullanılması

gibi yöntemlere ihtiyaç duyulur. Firmalar, bu yaklaşımlar sayesinde ihlalin niteliğini ortaya koyarak 72 saatlik bildirim yükümlülüğünü de etkin şekilde yerine getirebilir.

Kurumsal Mekanizmalar ve Personel Eğitimi

Veri ihlallerinin en aza indirilmesi veya ortaya çıktığında hızla yönetilmesi için iyi kurgulanmış kurumsal mekanizmalara ve eğitilmiş personele ihtiyaç vardır. Her şirkette bir ihlal müdahale planı olmalı; bu plan hangi adımların atılacağını, kimlerin bilgilendirileceğini ve hangi önlemlerin alınacağını net şekilde tanımlamalıdır. Sosyal mühendislik saldırıları, oltalama (phishing) e-postaları ve kötü amaçlı yazılım (malware) girişimleri hakkında bilgi sahibi çalışanlar, şirket savunmasında ilk bariyeri oluşturur. Üst düzey yönetimin de siber güvenlik konusunu öncelikli olarak ele alması, ekiplerin doğru yönlendirilmesi ve yeterli bütçe ayrılması açısından önemlidir.

Farklı Veri Koruma Otoriteleri ve Çoklu Bildirim Zorunluluğu

GDPR, Avrupa Birliği içinde geçerli ortak bir çerçeve sunsa da 27 AB ülkesinin her birinde yerel veri koruma yasaları ve otoriteleri bulunur. Almanya’da BfDI veya eyalet kurumları, Fransa’da CNIL, Hollanda’da AP gibi otoriteler yalnızca birkaç örnektir; pratikte, hizmet verilen veya veri işlenen tüm AB ülkeleri için mevzuat takibi yapmak gerekir. Yazılım firmaları, veri ihlali yaşandığında yalnızca tek bir kuruma değil, etkilenen ülkelere göre tüm ilgili otoritelere 72 saat içinde bildirim yapmakla yükümlüdür. Bunun yanı sıra, yüksek riskli durumlarda, veri sahiplerinin de doğrudan bilgilendirilmesi gerekebilir. Her kurumun ceza politikası ve uygulama yaklaşımı farklı olabileceği için çoklu ülke stratejisi oluşturmak ve güncel kalmak önemlidir.

Veri İhlalleri Sebebiyle Ortaya Çıkabilecek Zararlar

Bir veri ihlalinin sonuçları yalnızca para cezalarıyla sınırlı kalmaz. Müşteri bilgilerinin ifşa olması, sözleşmeli iş ortaklarının zarar görmesi veya ticari sırların sızması gibi durumlar ciddi dava riskleri ortaya çıkarır. Zarar gören taraflar, maddi ve manevi tazminat talepleriyle yasal yollara başvurabilir. Buna ek olarak itibar kaybı, şirketin uzun dönemde müşteri güvenini ve pazar payını ciddi anlamda etkiler. Veri işleme sözleşmeleri (Data Processing Agreement – DPA) kapsamındaki hükümlerin ihlali, iş ortakları arasında anlaşmazlıklara, sözleşme fesihlerine veya ek tazminat taleplerine yol açabilir. Bu olumsuzlukların önüne geçmek için:

  • Düzenli güvenlik testleri ve şifreleme (encryption) yöntemlerinin kullanılması

  • Erişim kontrollerinin belirlenmesi ve güncellenmesi

  • Personel eğitimlerinin sürekliliğinin sağlanması

  • Acil durum planları ve kriz yönetimi yöntemlerinin yazılı hâle getirilmesi

gibi önlemler üzerinde durulmalıdır.

bottom of page